Dendera

Dendera to mała wioska w południowym Egipcie. To małe miasteczko położone jest na zachodnim brzegu Nilu, około pięciu kilometrów od miasta Qena. Jednocześnie możemy dowiedzieć się, że znajduje się sześćdziesiąt kilometrów na północ od słynnego miasta – Luksoru.

Dendera zyskała powszechną sławę na przestrzeni dziejów, od czasów faraonów aż po dzień dzisiejszy. W tej miejscowości znajduje się zespół świątyń Dendery. Jest to jedna z najlepiej zachowanych świątyń w Górnym Egipcie. Świątynia ta została zbudowana w epoce grecko-rzymskiej w historii Egiptu.

Kompleks Dendery

Kompleks świątynny w Denderze jest dość duży i może poszczycić się bazyliką, dwoma domami narodzin, świętym jeziorem oraz wieloma innymi świątyniami i sanktuariami znajdującymi się w jego murach. Budowle na tym terenie pochodzą z różnych epok starożytnego Egiptu, a wśród nich znajdują się pomniki z Państwa Środka, epoki ptolemejskiej i okresu panowania prowincji rzymskiej.

Dowody wskazują, że pierwszy budynek w tym miejscu wzniesiono około 2250 roku p.n.e., ale stojące konstrukcje pochodzą w większości z epoki Ptolemeusza. W 1995 roku p.n.e. prawdopodobnie rozpoczęto budowę pomnika Mentuhotepa II, najstarszej istniejącej budowli, kiedy to miejsce ponownie odkryto. Pomnik Mentuhotepa został już przeniesiony do Kairu. Najstarsza budowla pochodzi z Nektanebo II, zbudowana ok. 345 p.n.e. Być może dokładniejsze będzie stwierdzenie, że budowa, jaką znamy, rozpoczęła się w 54 roku p.n.e., kiedy rozpoczęto budowę Świątyni Hathor, najważniejszej budowli kompleksu Dendera.

Świątynia Hathor jest dziś jednym z najlepiej zachowanych zabytków starożytnego Egiptu i stanowi doskonały przykład tradycyjnej architektury faraonów. Świątynia Hathor została zbudowana głównie w czasach dynastii Ptolemeuszy, okresu greckiego panowania w Egipcie. Jednak budowę świątyni ukończono za panowania rzymskiego cesarza Trajana, którego przedstawiono na ścianach kompleksu składającego ofiary Hathor. Na terenie kompleksu świątynnego znajduje się także monumentalna brama zbudowana przez Trajana i Domicjana, innego cesarza rzymskiego.

Miejsce to było ośrodkiem kultu Hathor. Wierzono, że w okresie zwanym Szczęśliwym Zjednoczeniem Hathor wyruszała ze swojej świątyni w Denderze, aby spędzić trochę czasu ze swoim mężem Horusem w jego świątyni w Edfu. To „spotkanie” odbywało się co roku i uważano, że pod koniec uroczystości powrót Hathor do Dendery oznaczał oficjalny początek sezonu wylewów Nilu.

W świątyni początkowo znajdował się słynny Zodiak Dendery. Ta płaskorzeźba z postaciami ludzi i zwierząt przedstawiała nocny krajobraz. Znaleziono go na suficie kaplicy w świątyni Hathor, gdzie sprawowano tajemnice zmartwychwstania boga Ozyrysa. Egiptolodzy ustalili, że należy go interpretować raczej jako mapę nieba niż gigantyczny horoskop czy wieczne narzędzie astrologiczne.

Szczególna konfiguracja planet w konstelacjach przedstawionych w Zodiaku Dendery występuje tylko raz na tysiąc lat. Dwóch astrofizyków datowało go na okres od 15 czerwca do 15 sierpnia 50 roku p.n.e. Dwa zaćmienia są reprezentowane na Zodiaku dokładnie tam, gdzie miały miejsce w tym czasie.

Przedstawienia znaków zodiaku, jakie znamy dzisiaj, pojawiły się w Egipcie dopiero w okresie grecko-rzymskim. Pomnik ten odzwierciedla, jak elementy kultury egipskiej połączyły się z babilońską i grecką teorią astronomiczną i astrologiczną w wyniku deportacji asyryjskich i babilońskich w VIII i VI wieku p.n.e. oraz najazdów perskich i greckich w VI i IV wieku p.n.e.

Zodiak Dendery został przetransportowany do Francji w 1821 roku za zgodą Mohameda Alego Paszy, ówczesnego tureckiego władcy Egiptu. Rząd egipski zażądał jego zwrotu. Obecnie można go oglądać w paryskim Luwrze. Dendera to wieś w południowym Egipcie położona na zachodnim brzegu Nilu, około 5 kilometrów od miasta Qena. Jest także około 60 kilometrów na północ od słynnego miasta Luksor. Dendera jest powszechnie znana w całej historii, od czasów faraonów po dzień dzisiejszy, ze swojego kompleksu świątynnego Dendera, jednej z najlepiej zachowanych świątyń w Górnym Egipcie. Świątynia została zbudowana w epoce grecko-rzymskiej w historii Egiptu.

Rozległy kompleks świątynny Dendery obejmuje bazylikę, dwa domy narodzin, święte jezioro oraz wiele innych świątyń i sanktuariów. Na miejscu znajdują się pomniki z różnych epok starożytnego Egiptu, w tym z Państwa Środka, epoki ptolemejskiej i okresu panowania prowincji rzymskiej. Chociaż pierwszy budynek w tym miejscu został zbudowany około 2200 roku p.n.e., stojące konstrukcje pochodzą w większości z epoki ptolemejskiej, a budowę pomnika Mentuhotepa II rozpoczęto prawdopodobnie w 1995 roku p.n.e.

Najstarsza budowla, zbudowana około 360 roku p.n.e., pochodzi z Nektanebo II. Jednak trafniejsze może być stwierdzenie, że budowlę, jaką znamy dzisiaj, rozpoczęto w 54 roku p.n.e., kiedy rozpoczęto budowę Świątyni Hathor, najważniejszej budowli kompleksu Dendera. Świątynia Hathor to jedno z najlepiej zachowanych zabytków starożytności w Egipcie, reprezentujące tradycyjną architekturę faraonów. Został zbudowany głównie w czasach dynastii Ptolemeuszy, okresu panowania greckiego w Egipcie. Mimo to ukończono go za panowania rzymskiego cesarza Trajana, którego przedstawiono na ścianach kompleksu składającego ofiary Hathor.

Miejsce to było centrum kultu Hathor i wierzono, że podczas corocznego wydarzenia zwanego Szczęśliwym Zjednoczeniem Hathor podróżowała ze swojej świątyni w Denderze, aby spędzić trochę czasu ze swoim mężem Horusem w jego świątyni w Edfu. Uważano, że powrót Hathor do Dendery na koniec uroczystości oznacza oficjalny początek sezonu powodzi na Nilu. Początkowo w świątyni znajdował się słynny Zodiak Dendery, płaskorzeźba z postaciami ludzkimi i zwierzęcymi przedstawiająca nocny krajobraz.

Zodiak został znaleziony na suficie kaplicy w świątyni Hathor, gdzie sprawowano tajemnice zmartwychwstania boga Ozyrysa. Egiptolodzy ustalili, że należy go interpretować raczej jako mapę nieba niż gigantyczny horoskop czy wieczne narzędzie astrologiczne. Szczególna konfiguracja planet w konstelacjach przedstawionych w Zodiaku Dendery występuje tylko raz na tysiąc lat. Dwóch astrofizyków datowało go na okres od 15 czerwca do 15 sierpnia 50 roku p.n.e. Dwa zaćmienia są reprezentowane na Zodiaku dokładnie tam, gdzie miały miejsce w tym czasie.

Przedstawienia znaków zodiaku, jakie znamy dzisiaj, pojawiły się w Egipcie dopiero w okresie grecko-rzymskim. Pomnik ten odzwierciedla, jak elementy kultury egipskiej połączyły się z babilońską i grecką teorią astronomiczną i astrologiczną w wyniku deportacji asyryjskich i babilońskich w VIII i VI wieku p.n.e. oraz najazdów perskich i greckich w VI i IV wieku p.n.e. Zodiak Dendery został przewieziony do Francji w 1821 roku za zgodą Mohameda Alego Paszy, ówczesnego tureckiego władcy Egiptu, i obecnie jest wystawiany w Luwrze w Paryżu.